Wednesday, January 24, 2007

Paléh tanoh, cot teungoh kureuëng asoë

Paléh tanoh, cot teungoh kureuëng asoë
Paléh inong, jiteumanyong ’oh lakoë
Paléh agam, sipat kuwah bileuëng asoë
Paléh rakyat, jimeu-upat rata sagoë
Paléh raja, jideungo haba beurangkasoë
Tiëp-tiëp peukateuën nyang na lam donya nyoë, bandum na sipheuët jeuheuët ngon sipheuët gèt. Nyan keuh punca nyang keuneuk geupeutrang lé indatu geutanyoë bak limong pakhôk nadham di ateuëh. Dinoë ulôn cuba peutrang saboh-saboh makna dari ban limong boh pakhôk nadham nyan.
Peukateuën phon geubôh tamse nibak tanoh. Meukeusud tanoh yang geupeugah disinoë meumakna tanoh blang atawa tanoh lampôh. Bandua jeunèh tanoh nyan miseuë na cot bak nibak teungoh hana geugalak le ureuëng. Ureuëng harok geupiléh tanoh nyang rata, meuseubab tanoh nyang rata mudah bak geupula seulaman. Na cit tanoh nyang rata tapi lheuëh geucok wasé hana sibandéng meurumpok ngon luwah tanoh nyan. Nyan keuh geukheuën tanoh nyang kureuëng asoë. Ureuëng pih hana geuharok keu tanoh lageë nyan.
Indatu geutanyoë jameun ka sép geutilék bandum peukateuën-peukateuën nyang hana gèt nyang leumah lam ureuëng ramè. Taboh umpama sipheuët ureuëng inong yang le that teumanyong watèë linto woë bak buët. Padahai diteungku linto gohlom puléh hèk geuh. Bèk ‘an geupeutaba linto geuh siteugok ië putéh keu peuleupië haté, dipeurumoh ka geumeuratôh pulan ngon pulén di keu lakoë. Nyan sagai-sagai hanjeuët tatiréë buët meunan.
Meunan cit di ureuëng lakoë, bèk sagai-sagai na sipheuët sipat kuwah bileuëng asoë. Kiban nyang geukheun sipheuët sipat kuwah bileuëng asoë nyan? Nyakni lintô nyang sabé-sabé geuteumilék ”ho ka nyoë? ho ka jèh?” bak ureuëng inong geuh. Sang-sang cit jipeureumoh ka geupeusom peuneuwoë lintô geuh.
Keubit meusaneuët indatu geutanyoë bak geubôh umpama. Bandum umpama nyan han awôt bak masa. Peuë nyang ka lahè bak jameun diléë, meunan cit jinoë sabé na peunyakét-penyakét nyang hana gèt nyan leumah keu dali. Lagéë sipheuët meu-upat nyang han ék sagai taboih dalam gampông. Kheuën indatu geutanyoë: ”Paléh rakyat, jimeu-upat rata sagoë”. Bak jameun diléë sipheuët meu-upat nyan meusambong dari saboh panteuë u panteuë laén. Pat-pat nyang na ureuëng inong duëk, takheun bak pajôh lincah, maèn catô, keumalon gutéë, atawa sira manyum tika ibôih. Hana teudôh jiureuëng inong geu meu-upat. Na cit nyang leubèh jeuheuët lom, leupah cangklak bak geupeusuna haba rata jeuët sagoë lagéë lalat mirah. Man jinoë jameun ka akhé, pasai meu-upat ngon peusuna haba nyan kon meuasai bak panteue rumoh mantong. Rata seupôt bak tiphi jipeuleumah haba meu-upat. Ka ditiphi galak jipeuleumah nyan keurana raseuki umpang breuëh jih cit di sinan. Man digeutanyoë nyang kon raseuki teuh rot nan, peuë pasai tameuharok keu haba meu-upat nyan?
Sipheuët nyang seuneulheuëh teuma rhôt keu raja nanggroë. Peuë jameun diléë atawa bak saat nyoë. Sabé-sabé lam saboh keurajeuën na ureuëng nyang galak peukacho neubôk. Geujak bri lapuran nyang hana meutanggông jaweuëb keu raja. Di-ureuëng nyan meuhat geubri haba meunan keurana na meukeusud keu pangkat ngon hareuta dengon cara geujak lhiëh lubô raja. Man raja nyang jroh hana sibeurangkaho geujak deungo haba peusuna. Raja yang jroh sabé-sabé geutilèk toh haba nyang mangat su ngon toh haba nyang beuna. Kheun indatu: ”Tajak beutrôk takalon beudeuh bek rugoë meuh sakét haté.”

1 comment:

jeumeurang said...

Nyan beuna taiingat sabe hasihat indatu adak barangkaho ta jak